راه اندازی FTP Server بر روی کامپیوتر
با تبدیل کامپیوتر خانگی تان به یک FTP سرور شخصی می توانید از هر جایی بر روی آن فایل آپلود و دانلود نمائید. در چنین شرایطی فرقی ندارد در خانه ی دوست تان باشید، در دفتر کارتان یا با لپتاپ تان در حال حرکت به سمت جایی خاص فقط کافی است به اینترنت دسترسی داشته باشید تا بتوانید به راحتی فایلهای مورد نظرتان را از روی هارد درایو کامپیوتر خانگی تان که تبدیل به یک FTP سرور کرده اید دانلود نمائید یا فایلهایی که قصد ذخیره کردنشان را دارید را با استفاده از یک کلاینت FTP بر روی آن آپلود نمائید. راه اندازی یک FTP سرور خانگی در نگاه اول شاید پیچیده و دور از ذهن باشد و به نظر برسد چنین کاری برای کاربران خانگی چندان امکان پذیر نیست، اما باید خدمتتان عرض نمایم انجام اینکار با استفاده از نرم افزار اپن سورس و رایگان FileZila بسیار ساده است. (^_^) به احتمال زیاد بسیاری از کسانی که دائما در حال FTP کردن فایلهایشان هستند بایستی کلاینت FTP موسوم به FileZila را بشناسند، اما پروژه ی FileZilla علاوه بر این کلاینت معروف یک ابزار رایگان و تحت ویندوز برای راه اندازی FTP سرور نیز ارائه کرده است که بسیار مناسب و کار آمد می باشد.
نصب FTP سرور FileZila
نصب FTP سرور FileZila مانند نصب سایر ابزارها در ویندوز چندان پیچدگی خاصی ندارد و بسیاری از کاربران تنها با زدن کلید Next به صورت مداوم عملیات نصبش را به پایان می رسانند و برای بسیاری از کاربران تنظیمات پیش فرض نرم افزار کافی است. با این حال بد نیست با هم نگاهی به تنظیمات اولیه و ابتدایی این نرم افزار بیاندازیم که می توانند بر نحوه ی عملکرد و سرویس دهی FTP سرور شما تاثیر گذار باشند.
» در اولین گام اپلیکیشن سرور FileZila را دانلود نمائید. اپلیکیشن مذکور با نسخه های مختلفی از ویندوز من جمله ویندوز 2000، XP و ویستا سازگار است. پس از اینکه دانلود تمام شد شروع به نصب نمائید و به مرحله ی بعدی این راهنما بروید، ضمنا در زمانی که من در حال نگارش این پست برای آپدیت بلاگ هستم آخرین نسخه ی این ابزار 0.9.25 است.
» سرور را به عنوان یکی از سرویسهای ویندوز اجرا نمائید. در اولین مراحل نصب FileZila از شما می پرسد که در کجا بایستی شروع به کار نماید؟ در اصل بایستی فعالیتش را تحت عنوان یکی از سرویس های ویندوز آغاز نماید یا خیر. سرویس های ویندوز پروسس هایی هستند که شما می توانید آنها را در بخش Services management ویندوز مدیریت نمائید. اینکه چگونه از این بخش می توان پروسس FileZilla را مدیریت کرد را بعدا مورد بررسی قرار میدهیم ولی اگر می خواهید همراه با شروع به کار ویندوز این ابزار خود به خود به عنوان یکی از سرویس های ویندوز فعال شود گزینه ی پیش فرض این بخش یعنی Start as service, started automatically را انتخاب و در غیر اینصورت گزینه ی دیگر یعنی Start as service, started manually را بر گزینید. (تصویر زیر، ضمن اینکه پیشنهاد می شود همان گزینه ی پیش فرض را انتخاب نمائید)
در همین بخش در عین حال می توانید پورت ویژه ی رابط کاریری ادمین یا همان admin interface را نیز معین نماید. به صورت پیش فرض پورت انتخابی برای این بخش 14147 است که توصیه می شود آن را تغییر ندهید و در صورت تغییرش شماره ی پورت دیگری که انتخاب کرده اید را به خاطر داشته باشید چون بعدا برای اتصال به سرور به آن نیاز پیدا خواهید کرد.
» در آخرین دیالوگ از مراحل نصب FileZila از شما پرسیده می شود که می خواهید پنجره ی رابط کاربری admin سرور همراه با ورود کاربران فعلی که روی ویندوز کامپیوتر سرور تعریف شده اند به روی آنها گشوده شود یا اینکه این پنجره بایستی به صورت دستی و غیر اتوماتیک فعال شود، گزینه یی ما بین این دو نیز هست که شما می توانید اجرای اتوماتیک آن را محدود به نام کاربری خود نمائید.
» اجرا و اتصال به سرور با استفاده از رابط کاربری admin یا اصطلاحا admin interface. با به پایان رسیدن مراحل نصب می بایستی به سراغ پنجره رابط کاربری ادمین برویم، این پنجره محلی است که شما تنظیمات لازم بر روی سرور تان را از طریق آن انجام می دهید و همینطور فعالیتها و وضعیت سرورتان را مانیتور نمائید. بار اولی که شما رابط کاربری ادمین را اجرا نمائید، از شما آدرس سرور و همینطور پورتی که با آن اختصاص داده شده است را خواهد پرسید. تا مادامی که سرور روی کامپیوتری که پشت آن قرار دارید اجرا شده باشد کافی است در قسمت Server Address شماره های 127.0.0.1 را وارد نمائید و در قسمت پورت نیز شماره پورت پیش فرض یعنی 14147 وارد شود. (تصویر زیر).
اگر این تنها FTP سروری است که شما آن را روی کامپیوترتان راه اندازی کرده و مدیریت می نمائید گزینه ی Always connect to this server را تیک بزنید تا دفعات بعدی که قصد دسترسی به ادمین اینترفیس را دارید مجبور به طی کردن این مرحله نباشید.
تعریف کاربران بر روی سرور
اگر هر آنچه تا به حال در بالا گفتیم درست انجام شده باشد الان بایستی سرور شما فعال و در حال اجرا باشد، اما هنوز هیچکس نمی تواند از آن استفاده کند و تا مادامی که شما سطح دسترسی و اجازه ی دسترسی برای کاربران سرور را تعریف نکنید این وضع ادامه خواهد داشت. برای تعریف یک کاربر ویژه ی سرورتان از منوی Edit گزینه ی Users را انتخاب نمائید. با انتخاب این گزینه در سمت راست پنجره ای که باز می شود روی کلید add کلیک کنید و یک کاربر را تعریف نمائید و سپس یک شماره ی رمز نیز به آن اختصاص دهید. بعد در سمت چپ گزینه ی Shared Folders را انتخاب نمائید و با استفاده از کلید add فولدرهایی از هارد را که کاربر مجاز است تا به آنها دسترسی داشته باشد را معین نمائید، برای مثال در تصویر زیر من یک نام کاربری با عنوان reza تعریف نموده ام و دسترسی اش به داریو D از هارد دیسکم را مجاز تلقی کرده ام.
ضمنا در همین بخش می توانید سطح و میزان اجازه ی دسترسی کاربران به فایل ها را نیز معین نمائید، مثلا اگر می خواهید کاربری فقط قادر به دانلود کردن باشد کافی است از بین گزینه های موجود فقط گزینه ی Read را تیک بزنید یا اگر می خواهید کاربر فقط مجاز به آپلود باشد تنها گزینه ی Write را تیک بزنید و همینطور می توانید کاربران را مجاز یا غیر مجاز به ساخت دایرکتوری جدید و همینطور حذف فایل ها نمائید.
اگر هم قصد دارید برای تعدادی از کاربران تنظیمات یکسانی را اعمال کنید کافی است یک گروه کاربری یا اصطلاحا یک User Group تعریف نمائید و کاربران مورد نظرتان را به آن وارد نمائید.
به سرور خود لاگین نمائید:
حالا که سرور شما فعال یا در اصطلاح معمول آپ می باشد و کاربران نیز بر روی آن تعریف شده اند، زمانش رسیده است که به آن لاگین نمائید و امکان آپلود و دانلود از آن را تست کنید. برای اینکار می توانید از هر کلاینت FTP استفاده کنید (مثل FileZilla یا اکستنشن FireFTP برای مروگر فایرفاکس) فقط کافی است آدرس سرور نام کاربری و پسورد خود را به کلاینتتان بدهید.
» آدرس سرور: اگر شما از سرور FTP خود در شبکه ی خانگی تان استفاده می کنید، آدرس سرور شما همان شماره IP اش بر روی شبکه ی خانگی تان است و برای به دست آوردنش کافی است در خط دستور یا همان cmd از دستور ipconfig برای به دست آوردن شماره IP اش استفاده نمائید. اگر هم قصد استفاده از FTP سرور خود از طریق اینترنت را دارید شرایط چندان فرقی نمی کند و فقط کافی است شماره IP آن بر روی اینترنت را جای آدرس به کلاینت FTP خود بدهید. کسانی که به خاطر سپردن شماره IP برایشان سخت است و یا IP شان متغیر می باشد می توانند از این مقاله ی آپدیت بلاگ که نحوه ی اختصاص دادن یک نام دامنه به صورت رایگان به یک سرور در آن آموزش داده شده است استفاده کنند.
ضمنا فراموش نکنید که اگر فایروالی بر روی سرور خود دارید تنظیمات لازم را بر روی آن را انجام دهید تا اختلالی در عملکرد سرور شما ایجاد نکند همینطور سرویس اینترنتی که برای راه اندازی FTP سرور از آن استفاده کرده اید نبایستی برای شما از این لحاظ محدودیتی ایجاد کند.
» نام کاربری و پسورد: این را هم قبلا در بخش رابط کاربری ادمین یا ادمین اینترفیس تعریف کرده اید و البته به هر یک از دوستان، آشنایان یا کارمندانتان که قصد اتصال به سرور را دارند می توانید یک نام کاربری معین با سطح دسترسی تعریف شده اختصاص دهید.
کمی درباره امنیت FTP سرور ها: پروتکل FTP یک پروتکل صد در صد ایمن نیست و از طرفی FileZilla قادر نیست اطلاعاتی که تبادل می کند را رمز نگاری یا Encrypt نماید اگر قصد دارید با FTP سرور خود اطلاعات مهمی را تبادل کنید و نگران به خطر افتادن آنها هستید چند راه حل دارید مثلا از یک VPN کانکشن encrypt شده استفاده کنید و یا فایلها را قبل از ارسال به سرور encrypt نمائید، ضمنا تنظیمات SSL خود FileZilla نیز می تواند تا حدودی محیط امن تری برای شما و سرور تان فراهم آورد برای انجام این تظیمات کافی است در ادمین اینترفیس ابزار مذکور از منوی edit گزینه ی setting را انتخاب نمائید و تنظیمات را به شکل مورد نظرتان اعمال کنید.
راه اندازی و متوقف کردن سرورتان از طریق Windows Services:
نهایتا شما می توانید سرور FileZilla ی خود را که به عنوان یکی از سرویسهای ویندوز در حال فعالیت است را از طریق رفتن به کنترل پنل بخش Administrative Tools و اجرای Services ری استارت یا shut down نمائید. زمانی که وارد بخش Services در Administrative Tools شدید برای انجام کارهایی که گفته شد کافی است بر روی آیتم FileZilla FTP Server در بخش مذکور کلیک راست کنید